Kiedy negatywne oddziaływanie na środowisko jest znaczące ? Na kanwie wyroku NSA.

Pewna fundacja walczyła zawzięcie z Ministrem Środowiska o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o zmianę pozwolenia zintegrowanego dla instalacji – zmianę ilości spalanego paliwa (węgla kamiennego) w elektrowni. Przegrała sprawę przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie, dlatego też złożyła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Tam też nic nie osiągnęła – NSA w wyroku z dnia 2 sierpnia 2018 roku (sygn. akt II OSK 55/18) oddalił skargę fundacji. Dlaczego?

Głównym punktem spornym była wykładnia pojęcia „istotnej zmiana instalacji”. Zgodnie z art. 3 pkt 7 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska, jest to taka zmiana sposobu funkcjonowania instalacji lub jej rozbudowę, która może powodować znaczące zwiększenie negatywnego oddziaływania na środowisko.  

Rzecz jednak w tym, że faktyczne oddziaływanie instalacji ma dotyczyć wszystkich elementów środowiska, tymczasem fundacja posługiwała się dowodem w postaci opinii naukowej, wskazującej, że oddziaływanie dotyczy dwóch zagrożonych elementów: wody i powietrza. Zgodnie z ustawową definicją środowiska, chodzi o ogół elementów przyrodniczych! Natomiast zgodnie z art. 5 cyt. ustawy, ochrona środowiska ma być realizowana kompleksowo (uwzględniać pozostałe elementy środowiska), co wynika m.in. z art. 191 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Wbrew twierdzeniom fundacji, zużycie paliwa i wielkości charakteryzujące paliwo (wartość opałowa, zawartość siarki, zawartość popiołu) nie są parametrami instalacji, ani nie zależy od nich rodzaj prowadzanej działalności (np. spalanie paliw w celu wytwarzania energii). Zdaniem NSA, zmiana pozwolenia w zakresie ilości zużywanych paliw przy niezmienionej nominalnej mocy instalacji spalania wcale nie oznacza automatycznej „istotnej zmiany instalacji”, mogącej powodować znaczące zwiększenie negatywnego oddziaływania na całość środowiska.

NSA podkreślił, że ustalenie wystąpienia znaczącego zwiększenia negatywnego oddziaływania na środowisko powinno sprowadzać się do sprawdzenia czy doszło do negatywnego oddziaływanie w dużym stopniu, przekraczającym przeciętną miarę korzystania ze środowiska jako całości. Natomiast ocena, czy dane negatywne oddziaływanie na środowisko jest znaczące w odniesieniu do konkretnej instalacji, musi uwzględniać specyficzne jej cechy i warunki eksploatacji.

Ten sam rodzaj negatywnego oddziaływania na środowisko może dla jednej instalacji nie mieć charakteru znacząco zwiększającego, natomiast dla innej instalacji to samo negatywne oddziaływanie będzie znacząco zwiększało negatywne oddziaływanie na środowisko.

Wniosek? Wykładnia „automatyczna” (jaką zaprezentowała fundacja) nie jest dobrą metodą. Każdy przypadek należy badać indywidualnie i wnikliwie!