2 – letni termin na zgłoszenie roszczenia w związku z ograniczenie korzystania z nieruchomości niekonstytucyjny czyli Trybunał Konstytucyjny orzeka na korzyść właścicieli!

Rzecznik Praw Obywatelskich ma dobrą passę w tym roku – po podwójnej wygranej przed NSA (patrz post z dnia 14 lutego br.) przyszedł sukces przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Otóż RPO wniósł skargę do TK na przepis art. 129 ust. 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku  – Prawo ochrony środowiska w brzmieniu: Z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1-3 (tj. o wykup nieruchomości lub odszkodowanie za ograniczenie korzystania z nieruchomości – przyp. aut.), można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości.

W dniu 7 marca 2018 roku TK orzekł, że art. 129 ust. 4 ustawy – Prawo ochrony środowiska (p.o.ś.) jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i utraci moc obowiązującą po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw RP.

Trybunał Konstytucyjny orzekł tak pomimo negatywnych (o dziwo!) stanowisk Marszałka Sejmu i przedstawiciela Prokuratora Generalnego i zachował się w tym przypadku proobywatelsko! 

RPO zarzucił ww. przepisowi, że w sposób niedopuszczalny ogranicza prawo własności nieruchomości (a także użytkowanie wieczyste i ograniczone prawa rzeczowe) przez wprowadzenie krótkiego, dwuletniego terminu zawitego na zgłoszenie roszczeń przez właścicieli nieruchomości i innych uprawnionych, których sposób korzystania z nieruchomości został ograniczony ze względu na ochronę środowiska. Bardzo często zainteresowani właściciele nieruchomości dowiadywali się o wprowadzonych ograniczeniach, było już za późno na podnoszenie roszczeń. RPO wskazywał na funkcjonujące w polskim systemie prawnym dłuższe terminy zawite (które, co do zasady są nieprzywracalne!).

TK uznał, że artykuł 129 ust. 4 p.o.ś. narusza prawo własności i inne prawa majątkowe, ponieważ zostało wprowadzone nieproporcjonalne ograniczenie ochrony tych konstytucyjnych praw, a przez to jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Wyrok ten oznacza, że właściciele nieruchomości i inni uprawnieni (dotyczy to zwłaszcza obszarów ograniczonego użytkowania wokół lotnisk) otrzymają dłuższe terminy do wnoszenia powództw. Jeżeli jednak po upływie 12 miesięcy od ogłoszenia ww. wyroku nie zostanie uchwalony nowy przepis, to będą oni mogli skorzystać z dobrodziejstwa przepisów Kodeksu cywilnego o przedawnieniu roszczeń (termin może wynieść nawet 10 lat!).

Inna sprawa, że niska świadomość prawna Polaków oraz ich niechęć do korzystania z profesjonalnych pełnomocników (adwokatów i radców prawnych) daje o sobie znać! Przecież tylko w ubiegłym roku Sąd Najwyższy podjął dwie uchwały: uchwałę z dnia 12 maja 2017 roku (sygn. akt III CZP 7/17) oraz uchwałę z dnia 15 września 2017 roku (sygn. akt III CZP 37/17) właśnie w sprawach dotyczących odszkodowań/wykupów nieruchomości na podstawie art. 129 p.o.ś. W obu uchwałach SN uznał, że do przerwania biegu przedawnienia wystarczy zawezwanie do próby ugodowej (złożenie pisma do sądu)!